بارنامه حمل مرکب (FBL) چیست و چه تفاوتی با بارنامه سراسری دارد؟
بارنامه یکی از مهم ترین اسناد حمل بار است که به نام صاحب بار صادر می شود. در پست قبل به طور مفصل در خصوص بارنامه، اهمیت آن و انواع بارنامه صحبت کردیم و متوجه شدید بارنامه مرکب و سراسری دو نوع مهم از بارنامه هستند که توسط فیاتا (فدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگزاران) به منظور یکپارچه و متحد الشکل کردن اسناد حمل و نقل اعتبار گرفت.
بارنامه مرکب نه تنها از معتبر ترین اسناد در دنیا محسوب می شود بلکه اعتبار جهانی دارد و توسط اتاق بازرگانی بین المللی نیز مورد تأیید قرار گرفته، به طوری که تمام بانک‌ها موظف به رعایت قوانین این بارنامه هستند. از این رو در این بخش در خصوص بارنامه مرکب ، ویژگی ها و تفاوت آن با بارنامه سراسری توضیحات کاملی ارائه خواهیم داد.
بارنامه حمل مرکب (FBL) چیست؟
بارنامه حمل مرکب (FBL) یا Combined Through Bill of Lading که به اختصار به آن CTB/L هم می گویند. همانطور که از اسم این بارنامه نیز مشخص است، محموله های مندرج در این سند توسط چند وسیله نقلیه مختلف جا‌به‌جا می شوند تا به مقصد برسند.
بارنامه مرکب سند حمل بار خریدار در حمل و نقل بین المللی است که توسط کارگزار حمل مجاز فیتا یا شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی برای حمل محموله با کامیون، کشیتی، هواپیما و غیره صادر می‌شود و خدمات حمل Door to Door نیز با این بارنامه ارائه می شود و صحت مندرجات این سند تنها تضمین تحویل کالا به صاحب محموله است. همچنین لازم به ذکر است که این سند قابل معامله و انتقال به دیگران است. یعنی هر کسی که آن را در داشته باشد، صاحب بار است.
به علاوه کارگزار صادر کنند این بارنامه مسئولیت تحویل کالا به گیرنده و تمام افراد دخیل در پروسه حمل بار و هر مشکلی که برای محموله رخ دهد را برعهده دارد و بایدد غرامت پرداخت کند. همچنین کارگزار بعد از صدور این بارنامه متعهد می‌شود که به نام خود تمام وسایل لازم را جهت حمل از مبدا تا مقصد بر اساس مندرجات سند فراهم کند. بنابراین کارگزار باید از بیمه بودن محموله اطمینان حاصل کند.
البته قوانینی در این زمینه وجود دارد. به طور مثال اگر باری حاوی محموله های ممنوعه و خطرناک فاقد مجوزی باشد که جان و مال افراد را به خطر اندازد و کارگزار نیز از این موضوع بی خبر باشد، به محض متوجه شدن می تواند محموله را در هر زمان و مکانی تخلیه کند بدون نیاز به پرداخت ذره ای غرامت.
بارنامه حمل سراسرى (TBL) چیست؟
این سند توسط متصدی حمل برای محموله هایی صادر می شود که قرار است محموله تا بندر توسط کشتی و پس از آن توسط وسیله حمل بار دیگری به مقصد برسد. در این بارنامه نیز مانند بارنامه حمل مرکب،از چند وسیله حمل بار مختلف استفاده می شود. همچنین در این سند صادر کننده بارنامه مسئوليت هر دو طرف حمل را بر عهده مى گيرد.
در بارنامه حمل مرکب چه مواردی درج می شود؟
بر روی اوراق این بارنامه موارد زیر درج شد است:
- آرم اتاق بازرگانی بین‌المللی
- نماد انجمن ملی
- حروف اختصاری FBL
- واژه Negotiable به معنی قابل معامله بودن
- حقوق و قوانین فرستندگان، گیرندگان و حمل‌کنندگان در پشت سند حمل درج شده است.
تفاوت بارنامه حمل مرکب و بارنامه سراسری چیست ؟
اگر تا این بخش از این مقاله رسیده اید به احتمال زیاد به تفاوت ها و شباهت های این دو سند پی بده اید اما در ادامه این بخش ب طور دقیق تر با تفاوت های این دو سند آشنا خواهید شد. با این که در هر دو این بارنامه ها برای حمل بار از چند وسیله مختلف استفاده می‌شود اما این دو سند تفاوت‌هایی هم باهم دارند که شامل موارد زیر می شود.
- بارنامه سراسری توسط متصدی حمل صادر می‌شود اما بارنامه مرکب همانطور که گفته شد توسط کارگزار حمل صادر می شود.
- در بارنامه سراسری متصدی حمل تمام مسئولیت دو طرف حمل بار را بر عهده می گیرد، اما در بارنامه حمل مرکب کارگزار تنها مسئولیت حمل زمینی و دریایی را بر عهده دارد.
- بارنامه حمل مرکب وابسته به سازمان فیتا بوده و فقط برای اعضای این سازمان صادر می شود. اما بارنامه حمل سراسری وابسته به هیچ سازمانی نیست و هر شرکت حمل و نقلی که در حمل بار خود از حداقل دو وسیله حمل بار مختلف استفاده کند می تواند بارنامه حمل سراسری برای محموله صادر کند.
- بارنامه حمل مرکب وابسته به بارنامه سراسری است، یعنی بعد از رسیدن محموله به بندر، کارگزار حمل باید تسویه حساب کند و از متصدی حمل ترخیصیه بگیرد، در غیر این صورت اجازه خروج بار از گمرک را ندارد..
- در بارنامه سراسری، کانتینر خالی در مقصد تحویل داده می شود اما در بارنامه مرکب کانتینر خالی در مبدا تحویل داده می‌شود.
- در بارنامه سراسری حمل کالا حتما باید از یک طرف از طریق دریا انجام شود، در حالی که در بارنامه مرکب چنین محدودیتی وجود ندارد.
مزایای بارنامه سراسری نسبت به بارنامه مرکب
اتلاف وقت در بارنامه سراسری کمتر از بارنامه مرکب است و بار زودتر به مقصد می رسد. چرا که همانطور که گفته شد از آنجایی که بارنامه مرکب وابسته به بارنامه سراسری است، وقتی محموله وارد بندر می شود، باید ابتدا کارگزار حمل تسویه حساب کند و از متصدی حمل ترخصیه بگیرد.
همانطور که در بخش تفاوت های این دو سند نیز گفته شد در بارنامه سراسری می توان کانتینر خالی را در مقصد تحویل داد، اما در بارنامه مرکب کانتینر خالی را تنها می توان در گمرگ مبدا تحویل داد در نتیجه هزینه حق توقف و جابجایی محموله بیشتر خواهد شد.