بارنامه هوشمند یا الکترونیکی چیست؟ نحوه صدور بارنامه هوشمند + مزایا

یکی از مسائل مهم در صنعت حمل و نقل، صدور بارنامه است که امروزه شاهد تغییرات گسترده ای از جمله ظهور بارنامه های هوشمند یا الکترونیک بوده است. در پاسخ به این سوال که بارنامه چیست؟ باید گفت بارنامه سندی قانونی شامل اطلاعات بار بوده که توسط شرکت حمل و نقل صادر می شود. با این حال بارنامه های هوشمند، علاوه بر ایجاد شفافیت در کمیسیون پرداختی رانندگان به شرکت های حمل و نقل بار، به صرفه جویی در هزینه های مختلف نیز کمک فراوانی کرده و مشکلات متعددی را در این زمینه رفع خواهند کرد.

در این مطلب قصد داریم شما را با مفهوم بارنامه هوشمند یا الکترونیکی، انواع مختلف آن، مزایای استفاده از بارنامه هوشمند و بسیاری موارد دیگر در این زمینه آشنا کنیم. با ما همراه باشید و ادامه این مطلب را از دست ندهید.

بارنامه هوشمند یا الکترونیکی چیست؟

همان طور که گفته شد، امروزه از بارنامه های هوشمند به جای بارنامه های کاغذی استفاده می کنند؛ بارنامه های الکترونیکی نوعی سند هستند که در زمان تحویل بار توسط راننده و به منظور حمل بار از مبدا به مقصد، صادر می شوند. این نوع بارنامه ها، یکی از روش های نوین صدور اسناد حمل و نقل است که با استفاده از آن، تا میزان زیادی از مشکلات بارنامه های کاغذی کاسته خواهد شد.

در بارنامه هوشمند یا الکترونیکی، احتمال هرگونه اشتباه و یا دستکاری در اطلاعات از بین رفته و به زودی، به صورت کامل جایگزین بارنامه کاغذی خواهد شد. موارد مندرج در بارنامه هوشمند یا الکترونیکی، شامل ویژگی ها و مشخصات کالا، فاکتورهای مرتبط با محصول، اطلاعات گیرنده، فرستنده، حمل کننده، آدرس دقیق محل بارگیری، تخلیه بار، هزینه های کمیسیون، بیمه و غیره می باشد.

انواع بارنامه هوشمند یا الکترونیکی

از آن جایی که حمل و نقل بار به شیوه های مختلفی صورت می گیرد، بارنامه های هوشمند یا الکترونیکی نیز دارای انواع مختلفی هستند که عبارتند از:

• بارنامه های دریایی
• بارنامه های هوایی
• بارنامه های راه آهن
• بارنامه های حمل با کامیون
• بارنامه سراسری حمل با کامیون، قطار یا کشتی
• بارنامه های حمل مرکب فیاتا
• و غیره

کاربرد بارنامه هوشمند یا الکترونیکی

بارنامه هوشمند یا الکترونیکی، با داشتن ویژگی ها و فواید فراوان، برای استفاده در صنایع و حمل و نقل های دیگر نیز کاربرد پیدا کرده که برخی از آن ها نیز شامل موارد زیر است:

1. مدرک اصلی در اختلافات طرفین

یکی از مهم ترین کاربردهای بارنامه هوشمند یا الکترونیکی، در زمان وقوع اختلاف بین طرفین حمل بار است که در این شرایط، دقت در توافقات ثبت شده در آن، موجب پایان بخشیدن به اختلافات می گردد. علاوه بر این، در مواردی که شکایتی در زمینه حمل بار صورت گیرد نیز، با مراجعه به بارنامه، می توان مقصر حادثه را شناسایی و از این راه، دریافت خسارت کرد.

2. استفاده از بارنامه هوشمند به عنوان رسید

یکی دیگر از موارد کاربرد بارنامه هوشمند یا الکترونیکی، استفاده از آن به عنوان رسید است که موجب می شود فرد حمل کننده، فرد ارسال کننده بار و فرد دریافت کننده بار، معین شوند. بدین ترتیب، امکان هرگونه اشتباه در تحویل بار و حمل و نقل از بین رفته و اگر راننده، بار را به فردی غیر از دریافت کننده بار تحویل دهد، صاحب بار با ارائه بارنامه هوشمند یا الکترونیکی، شکایت خود را بر علیه او ثبت می کند. از این رو، لازم است راننده، بار را به همان فردی که در بارنامه، به عنوان دریافت کننده بار مشخص شده است، تحویل دهد.

3. استفاده از بارنامه هوشمند به عنوان سند مالکیت

یکی از کاربرد های مهم بارنامه هوشمند یا الکترونیکی این است که، مالکیت بار را به شخص صاحب بار نسبت داده و در صورتی که فرد، بارنامه هوشمند یا الکترونیکی نداشته باشد، راننده می تواند تا زمان ثابت شدن موضوع ادعای مالکیت بار را کند که این موضوع زمان زیادی طول خواهد کشید. در حالی که با داشتن بارنامه هوشمند یا الکترونیکی، مالکیت بار به صورت واضح در سیستم ثبت شده و هیچ فردی به جز صاحب اصلی بار، نمی تواند ادعای مالکیت داشته باشد.

 مزایای بارنامه هوشمند یا الکترونیکی

همان طور که گفته شد، بارنامه هوشمند یا الکترونیکی، یکی از بارنامه های معتبر محسوب شده و یک راه حل اساسی از سوی دولت، برای جلوگیری از بروز هر گونه کلاهبرداری از بارنامه می باشد. در ادامه، به برخی از مهم ترین مزایای صدور بارنامه هوشمند می پردازیم:

1. شفافیت هزینه

یکی از مزایای مهم بارنامه الکترونیکی، شفافیت هزینه کمیسیون رانندگان به شرکت حمل و نقل است. با استفاده از این نوع بارنامه ها، مبلغ پرداختی مشخص و در آن ثبت خواهد شد. به این ترتیب، شرکت ها نمی توانند مبلغی بیش از میزان قید شده را از راننده درخواست کنند.

2. حذف موانع

استفاده از بارنامه های هوشمند بر خلاف بارنامه های کاغذی، نیاز به رفت و آمد فراوان برای صدور نداشته و با حذف این موانع، در زمان و سوخت نیز صرفه جویی خواهد شد. علاوه بر این، احتمال جعل، خطا و غیره نیز در بارنامه های هوشمند وجود نداشته و افراد سودجو، نمی توانند کالا های قاچاق خود را از راه قانونی وارد کشور کنند.

3. صدور بارنامه

بارنامه الکترونیکی نوعی سند مالکیت کالا بوده و به صاحبان بار ها کمک می کند در صورت بروز مشکل، ادعای خسارت نمایند. با صدور این نوع بارنامه، کد رهگیری در اختیار صاحبان کالا قرار گرفته که توسط آن، افراد می توانند فرآیند حمل بار را به صورت لحظه ای پیگیری کنند و به این ترتیب، امنیت محموله چندین برابر خواهد شد.

4. سالم رسیدن به مقصد

از آن جایی که یکی از موارد مهم در زمان دریافت بارنامه هوشمند، داشتن کارت سلامت رانندگان و معاینه فنی ناوگان حمل و نقل می باشد، صدور و دریافت بارنامه الکترونیکی، نشان دهنده این است که، تمامی موارد گفته شده برای سالم رسیدن کالا به مقصد، به طور کامل بررسی شده است.

5. دریافت راحت تر و سریع تر

از دیگر مزایای بارنامه الکترونیکی، روند دریافت راحت تر و سریع تر نسبت به بارنامه کاغذی است که این امر، موجب تسریع در فرآیند حمل و نقل کالا و انجام امورات اداری مربوط به آن نیز خواهد شد. علاوه بر این، با دریافت بارنامه های هوشمند، احتمال خطاهای انسانی موجود در بارنامه های کاغذی در زمان ثبت اطلاعات وجود نداشته و دیگر، شاهد این گونه اشتباهات نخواهید بود.

6. نحوه صدور بارنامه هوشمند یا الکترونیکی

امروزه برای دریافت بارنامه الکترونیکی، از نرم افزار های مختلفی استفاده شده که در قالب وب اپلیکیشن یا در بستر ویندوز می باشند. لازم است بدانید، استفاده از هر کدام این نرم افزارها، با مزایا و معایب خاصی همراه می باشد. به طور مثال، با استفاده از نرم افزار های مبتنی بر ویندوز، به دلیل اتصال دائمی سیستم به اینترنت، احتمال بروز خطا های ویروسی در دستگاه زیاد بوده که به دنبال آن، سرقت اطلاعات شرکت ها و از بین رفتن نسخه پشتیبان نیز رخ خواهد داد.

در حالی که وب اپلیکیشن ها، از این مشکل برخوردار نبوده و افراد می توانند با مراجعه به سایت های مختلف شرکت های حمل و نقل، نسبت به دریافت بارنامه الکترونیکی اقدام کنند. هر چند باید دقت داشت، برای مراجعه به سایت های شرکت های حمل و نقل، ابتدا با قوانین و مقررات آن ها آشنا شده تا با توجه به آنها، برای دریافت بارنامه به شکل ایمن و آسان اقدام کرد.

به طور کلی، مراحل اخذ بارنامه الکترونیکی، شامل موارد زیر می باشد:

• درج اطلاعات مربوط به راننده و وسیله نقلیه حمل بار به صورت دقیق و کامل
• استعلام اطلاعات وارد شده در رابطه با راننده و وسیله نقلیه که از طریق برنامه انجام خواهد شد.
• ثبت اطلاعات دقیق و کامل در مورد کالا
• ارسال اطلاعات وارد شده پس از تایید صحت آن ها به سازمان، ثبت حواله و دریافت کد رهگیری
• پرینت اطلاعات بارنامه هوشمند بر روی اوراق معتبر

 قوانین و مقررات صدور بارنامه هوشمند یا الکترونیکی

صدور بارنامه هوشمند نیز دارای قوانین و مقررات خاصی بوده که لازم است طرفین حمل بار، یعنی شرکت های حمل و نقل، گیرندگان کالا، فرستندگان کالا و رانندگان آن ها را رعایت کرده و در صورت بروز هرگونه تخلف در بارنامه مورد نظر، صدور آن باطل خواهد شد. برخی از این قوانین، شامل موارد زیر می باشد:

• درج اطلاعات راننده شامل نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، کد ملی، آدرس محل سکونت، محل صدور، شماره کارت، شماره گواهینامه، دفترچه کار راننده اول و دوم در بارنامه الکترونیکی
• درج اطلاعات عمومی شامل سریال و شماره بارنامه
• درج اطلاعات فرستنده و گیرنده بار شامل نام و نام خانوادگی، آدرس فرستنده و گیرنده
• درج اطلاعات بار شامل نوع محموله، نوع بسته بندی، مبدا و مقصد بار، وزن بار
• درج اطلاعات خودرو حمل بار شامل شماره پلاک وسیله نقلیه، نوع بارگیری، شماره کارت هوشمند، سری پلاک، محل شماره گذاری، کارخانه ساخت
• درج اطلاعات مالی شامل میزان کرایه حمل بار، پیش کرایه پرداخت شده توسط صاحب بار، کمیسیون دریافتی، حق پایانه باربری، کرایه باقیمانده، حق بیمه پرداختی

چه شرکت هایی اقدام به صدور بارنامه هوشمند یا الکترونیکی می کنند؟

امروزه، تمامی شرکت های حمل و نقل داخلی و شعبات آن ها در سراسر کشور که دارای مجوز باربری باشند، مجاز به صدور بارنامه الکترونیکی هستند. این نوع شرکت ها، در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای ثبت و درخواست آن ها برای صدور بارنامه هوشمند، استعلام شده و پس از اعلام نتیجه توسط سامانه، بارنامه الکترونیکی را تحویل گرفته و چاپ می کنند.