لجستیک در حمل و نقل و تامین کالا به چه معنی است؟

لجستیک در اصطلاح به معنای آماد یا آمادگاری است. این واژه جایگزین زنجیره تامین نیز می شود اما تفاوت هایی با آن دارد. لجستیک به فرایند جا به جایی محصولات تولیدی، حمل و انبار کردن گفته می شود. این فرایند زیر مجموعه ای از زنجیره تامین به حساب می آید و شامل هماهنگی و برنامه ریزی برای تولید کالا و جا به جایی و نگهداری آن است. هدف لجستیک حفظ کیفیت کالا و رساندن آن بدست مصرف کننده نهایی می باشد. ما در این مقاله قصد داریم نکاتی پیرامون لجستیک و کاربرد آن بیان کنیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

لجستیک چیست؟

محصولات پس از اینکه فرایند تولید را طی کردند، آماده قرار گرفتن در مراحلی می شوند که آن ها را بدست مشتریان می رساند. کالایی را تصور کنید که در کارخانه تولید شده اند و قرار است به شهر دیگری فرستاده شود. در این صورت وسیله حمل و نقل توسط شرکت باربری کالا باید به گونه ای انتخاب شود که در طول مسیر به کیفیت محصول صدمه نزند. برای مثال اگر محصول فرضی جز مواد غذایی بود بهتر است وسیله نقلیه آن مجهز به خنک کننده باشد تا گرمای هوا موجب فساد محصولات نشود. یا جا به جایی آن با وسیله ای انجام گیرد که در کمترین زمان کالا را به مقصد برساند.

برنامه ریزی های لازم برای انتقال کالا در حالی که کیفیت آن حفظ شود بخشی از تعریف لجستیک است. البته Logistic فقط برنامه ریزی برای حمل و نقل کالا نیست، بلکه فاکتورهای بیشتری را پوشش می دهد. افرادی که محصولات را در کانال لجستیکی قرار می دهند با توجه به فاکتور کالا، بارگیری، بیمه محصولات، نگهداری در انبار، ضوابط نقل و انتقال کالا، خسارت های احتمالی و… روند ارسال آن را به دست مشتریان برنامه ریزی می کنند.

اگر بخواهیم برای لجستیک معادل فارسی به کار ببریم شاید کلمه پشتیبانی برای آن مناسب باشد. پشتیبانی از کالاهای تولید شده و ارسال آن از مبدا به مقصد نیازمند دانشی است که مدیران مربوطه آن را کسب کرده و به آن مسلط هستند. در همه کشورها محصولات مختلف در یکی از دسته بندی های لجستیکی قرار می گیرند. به عبارت دیگر نحوه پشتیبانی از کالا و رساندن آن به هدف از پیش تعیین شده است و تنها لازم است که مسئولان مربوطه به این مسیر نظارت داشته باشند. فرقی نمی کند که محصول تولیدی چه چیزی باشد، هر نوع کالا برای رسیدن به مقصد پشتیبانی می شود و نحوه این پشتیبانی اهمیت بسیار زیادی دارد.

نکات مهم مدیریت سیستم لجستیک

• برنامه ریزی صحیح و کاربردی: برنامه ریزی در هر کار روند پیشبرد آن را ساده می کند. مدیران باید در خصوص Logistic کالاهای مختلف، تمامی شرایط و جوانب آن از تولید، انبار کردن در کارخانه، قرارگیری در مسیر حمل و نقل، انبار کردن در مقصد و در نهایت تحویل بدست مشتریان را دقیق بررسی کنند. به این ترتیب مسیر پشتیبانی هر نوع کالا با جزئیات مشخص می شود.
• اتوماسیون: اتوماسیون شدن فرایند Logistic احتمال بروز خطا را کاهش می دهد و به بهبود کارایی عوامل پشتیبانی کمک می کند. اتوماسیون تاثیر مثبتی در بهینه کردن عملکرد های فرایند لجستیکی دارد.
• روابط ارزشی در کار گروهی: نحوه عملکرد تیم لجستیک به اندازه داشتن یک برنامه ریزی دقیق اهمیت دارد. همانطور که گفته شد Logistic مجموعه دانش و آگاهی است که مسئولان و تدارک دهندگان بر اساس آن فعالیت می کنند. به این ترتیب لازم است مدیران ارشد علاوه بر افزایش اطلاعات و دانش خود در این زمینه به پیشرفت علمی اعضای تیم نیز توجه داشته باشند. داشتن یک برنامه ریزی ثانویه و تیم متخصص آماده برای شرایط اضطراری از مهمترین نکات مدیریت سیستم لجستیک است.
• مدیر انبار: انبار کردن هر نوع کالا در مدیریت لجستیک قوانین خاص خود را دارد که مدیران انبار باید نسبت به آن آگاهی کامل داشته باشند.
• بهینه سازی شبکه لجستیک: برنامه ریزی های فرایند لجستیک از پیش تعیین می شود اما آنچه به موفقیت تیم لجستیکی کمک می کند استراتژی های به روز است. مدیران ارشد با بررسی جوانب روند پشتیبانی و اعمال تغییرات جدید می توانند به بهینه شدن این شبکه بیافزایند. آنالیز استراتژی و روش های نوین و بررسی خروجی جهت تصمیم گیری نهایی مهمترین بخش های بهینه کردن شبکه لجستیک است.

مزایای خدمات لجستیک

• شفافیت: برنامه ریزی برای Logistic هر نوع کالا در روند آن شفافیت ایجاد می کند. به عبارت دیگر مدیران می توانند از طریق بررسی مداوم مسیر پشتیبانی کالا با توجه به برنامه ریزی آن، عوامل کاهنده کیفیت مدیریت را حذف کرده و اقدامات بهبود دهنده را تقویت کنند.
• کاهش سربار: مدیریت درست لجستیک پس از شناسایی تقاضای بازار در موقعیت های مختلف اقدامات لازم را برای ارسال کالا انجام می دهد. این برنامه ریزی ها و اطلاعات جمع آوری شده، از هزینه های اضافی حمل کالا و کمبود ظرفیت انبارها جلوگیری کرده و سبب کاهش سربار می شود.
• بهبود تجربه مشتری: برنامه راهبردی درست و نظارت اصولی در پشتیبانی به جذب مشتری و دائمی کردن همکاری ها کمک می کند. در صورتی که تیم لجستیک بهترین عملکرد را در دریافت کالا، انتقالات، ذخیره و ارسال به مقصد داشته باشند، شراکت های دائمی افزایش می یابد.
• جلوگیری از ضرر: آشنایی با موانع احتمالی سبب کاهش زیان هایی می شود که کالا را در هر مرحله از لجستیک تهدید می کند. تیم حسابداری آگاه با نظارت بر سهام و آنالیز شرایط حاکم در بازار از جا به جایی آن جلوگیری کرده و در موقعیت مختلف زیان را به سود مبدل می کنند.

انواع لجستیک

خدمات لجستیک در سه دسته بندی کلی قرار می گیرد. لجستیک درونی به روند انتقال مواد اولیه و خام جهت تولید محصولات مختلف گفته می شود. لجستیک بیرونی شامل مجموعه اقداماتی است که کالاهای تولید شده در کارخانه را به یکی از مصرف کنندگان زنجیره تامین انتقال می دهد. سومین دسته انواع لجستیک، لجستیک معکوس است. در این نوع پشتیبانی کالاهای تولید شده که در دست مصرف کننده قرار دارند مسیر عکس را طی کرده و به تولید کننده یا توزیع کنندگان کالا باز می گردد. این مورد از لجستیک عمدتا برای کالاهایی است که نیاز به بازنگری یا تعمیرات دارند.